Chào mọi người, hôm nay tôi chia sẻ một chút kinh nghiệm thực tế của mình về việc dạy tiếng Anh cho những người bị mất gốc, kiểu như quên gần hết rồi hoặc mới bắt đầu mà thấy mông lung ấy. Chuyện là tôi cũng từng vật lộn với mấy đứa em ở nhà, rồi cả mấy người bạn nữa, nên cũng có chút gọi là “thực chiến”.
Bắt đầu từ đâu khi người ta sợ tiếng Anh?
Cái khó nhất khi dạy cho người mất gốc không phải là ngữ pháp hay từ vựng đâu, mà là làm sao để họ không sợ. Đa số là ngại, sợ sai, sợ bị cười. Nên việc đầu tiên tôi làm là ngồi nói chuyện, khơi gợi lại xem ngày xưa họ thích gì liên quan đến tiếng Anh không, dù là bài hát, bộ phim hay chỉ là một câu nói nào đó.
Quan trọng là phải tạo không khí thoải mái. Tôi hay bảo: “Sai thì sửa, có gì đâu mà xoắn. Ai học mà chả sai, tôi ngày xưa cũng thế!”. Cứ phải động viên liên tục, khen những cái nhỏ nhất họ làm được.
Xây lại nền móng: Phát âm và từ vựng cơ bản
Khi tâm lý đã ổn hơn một chút, tôi bắt đầu với phát âm. Tôi thấy nhiều người cứ lao vào học ngữ pháp, từ vựng cao siêu trong khi phát âm thì sai bét. Như thế thì nói ai hiểu, mà nghe cũng không được luôn.
- Luyện bảng phiên âm IPA: Cái này hơi khô khan, nhưng bắt buộc phải biết. Tôi thường chia nhỏ ra, mỗi ngày vài âm thôi. Tìm mấy video trên mạng có người bản xứ dạy ấy, rồi bắt chước theo. Tôi cũng ngồi đọc cùng, sửa từng âm một.
- Từ vựng đơn giản, quen thuộc: Bắt đầu với những thứ xung quanh: bàn, ghế, sách, vở, con mèo, con chó… Mấy từ mà dùng hàng ngày ấy. Mỗi ngày đặt mục tiêu 5-10 từ thôi, không cần nhiều. Quan trọng là phải dùng được. Tôi hay chơi trò chỉ vào đồ vật rồi hỏi “What is this?”, hoặc ngược lại.
Tôi nhớ có lần dạy cho đứa em họ, nó cứ kêu khó nhớ từ. Thế là tôi dán giấy ghi tên tiếng Anh lên mọi đồ vật trong phòng nó. Đi đâu cũng đập vào mắt, tự dưng lại nhớ.
Ngữ pháp từ từ thôi, đừng nhồi nhét
Nhiều người mất gốc sợ nhất là ngữ pháp. Tôi cũng không bắt học thuộc lòng công thức ngay đâu. Mệt lắm!
Tôi làm thế này:
- Câu đơn giản trước: Bắt đầu với cấu trúc “Chủ ngữ + Động từ (to be) + Tính từ/Danh từ”. Ví dụ: “I am tired”, “She is a student”. Cứ lặp đi lặp lại mấy cấu trúc này với các từ vựng đã học.
- Học qua ví dụ thực tế: Thay vì giải thích “thì hiện tại đơn dùng để làm gì…”, tôi đưa ra các câu ví dụ trong ngữ cảnh cụ thể. Ví dụ, nói về thói quen hàng ngày: “I wake up at 6 AM”, “I drink coffee”. Người học tự cảm nhận được cách dùng.
- Sửa lỗi nhẹ nhàng: Khi họ nói sai ngữ pháp, tôi không ngắt lời ngay. Đợi họ nói xong, rồi mới từ từ chỉ ra lỗi và sửa lại cho đúng. Quan trọng là không làm họ nản.
Tạo môi trường và duy trì động lực
Cái này mới là cái quyết định thành bại này. Học tiếng Anh mà không dùng thì cũng như không.
Tôi thường khuyến khích:
- Nghe nhạc tiếng Anh: Chọn bài nào giai điệu dễ nghe, lời đơn giản. Nghe rồi cố gắng hát theo. Không cần hiểu hết lời, cứ cảm nhận giai điệu đã.
- Xem phim hoạt hình hoặc chương trình trẻ em bằng tiếng Anh: Mấy cái này từ vựng đơn giản, nói chậm, dễ theo dõi. Tôi hay gợi ý mấy kênh hoạt hình vui nhộn.
- Thực hành nói chuyện, dù chỉ vài câu: Nếu có bạn bè cùng học thì tốt, không thì tự nói với mình cũng được. Tôi hay bảo mấy đứa em tự đứng trước gương nói về một ngày của mình bằng tiếng Anh, dù chỉ được vài câu lắp bắp.
- Đặt mục tiêu nhỏ, ăn mừng thành công nhỏ: Ví dụ, tuần này học được 20 từ mới, hoặc nói được một đoạn hội thoại ngắn. Đạt được thì tự thưởng cho mình cái gì đó.
Tôi thấy rằng, dạy tiếng Anh cho người mất gốc thực ra là một hành trình tìm lại sự tự tin và xây dựng thói quen. Không có phương pháp nào là thần thánh cả, quan trọng là kiên trì, từng bước một. Lúc đầu có thể nản lắm, nhưng cứ cố gắng mỗi ngày một chút, rồi sẽ thấy khác ngay. Tôi đã áp dụng mấy cái này cho vài người rồi, và thấy cũng có kết quả khả quan lắm. Tất nhiên là người học cũng phải thực sự muốn nữa, chứ một mình mình cố gắng thì cũng chịu.
Đó là chút kinh nghiệm của tôi, hy vọng có ích cho ai đó đang loay hoay tìm cách học lại tiếng Anh hoặc dạy cho người thân. Cứ từ từ mà tiến thôi!
Leave a Comment